راه‌های افزایش اکسیژن خون | نشانه‌های افت اکسیژن خون چیست؟

افرادی که دچار بیماری مزمن انسدادی ریه هستند با مصرف بعضی مواد خوراکی مثل لبنیات و انواع کلم (به ویژه کلم بروکلی) می‌توانند علائم بیماری را کم کنند.

به گزارش شهرآرانیوز، یک تحقیق تازه نشان داد، تنها راه رساندن اکسیژن به مغز، خون رسانی بیشتر به مغز است. دانشمندان در این تحقیق بررسی کردند که چگونه سطوح اکسیژن خون تحت تاثیر رفتار‌های طبیعی به ویژه ورزش کردن قرار می‌گیرد.

ورزش، راهی برای تنظیم اکسیژن رسانی

در آزمایشی در آمریکا مشخص شد که بر خلاف آنچه پیشتر گمان می‌رفت، وقتی موش‌ها ورزش می‌کنند، خون می‌تواند اکسیژن بیشتری به مغز آن‌ها برساند، زیرا تنفس، اکسیژن بیشتری را به هموگلوبین تبدیل می‌کند.

به گفته «پاتریک درو» استاد مهندسی عصبی و جراحی عصبی و مدیر موسسه علوم عصبی پن استیت آمریکا قبلا تصور می‌شد که خون پستانداران همیشه کاملا اشباع از اکسیژن است.

وی افزود: می‌دانیم که افراد، الگو‌های تنفس خود را در حین انجام وظایف شناختی تغییر می‌دهند. در واقع فاز تنفس، به کاری که در حال انجام شدن است قفل می‌شود. در مغز افزایش فعالیت عصبی معمولا همراه با افزایش گردش خون است.

اما سازو کار اینکه دقیقا چه اتفاقی در بدن می‌افتد ناشناخته بود. بنابر این محققان موش‌هایی را مورد آزمایش قرار دادند که می‌توانستند انتخاب کنند راه بروند یا روی تردمیل بدوند و تنفس، فعالیت عصبی، گردش خون و اکسیژن مغز آن‌ها را بررسی کردند.

«کینگ گوان ژانگ» یک از محققان فعال در این تحقیق می‌گوید: ما پیش بینی می‌کردیم که اکسیژن رسانی به مغز به فعالیت عصبی و گردش خون وابسته باشد. ما انتظار داشتیم در کورتکس جلوی مغز در صورت کاهش گردش خون، اکسیژن کاهش یابد.

وی افزود: این چیزی بود که ما فکر می‌کردیم اتفاق می‌افتد، اما بعد دریافتیم که این تنفس بود که میزان اکسیژن را بالا نگه می‌داشت. تنها راهی که می‌توانست اتفاق بیفتد این بود که ورزش باعث شده بود خون، اکسیژن بیشتری حمل کند که این بدان معنا بود که خون به طور معمول، کاملا از اکسیژن اشباع نیست.

آن‌ها روش‌های مختلفی را برای بررسی تنفس، گردش خون واکسیژن استفاده کردند. همچنین سطوح اکسیژن را در هنگام سرکوب فعالیت عصبی و اتساع رگ‌های خونی آزمایش کردند.

به گفته این محققان، اکسیژن رسانی وقتی فعالیت عصبی و افزایش گردش خون متوقف شد هم در بافت و هم در شریان‌هایی که مغز را تغذیه می‌کنند، وجود داشت و با سرعت تنفس و فاز چرخه تنفس ارتباط تنگاتنگی داشت. آن‌ها نتیجه گرفتند که ورزش، راهی فعال برای تنظیم اکسیژن رسانی مغزی است.

اکسیژن مهمترین ماده برای عملکرد سالم تمام اجزای بدن است و حتی منجر به پیشگیری از سرطان می‌شود. به یاد داشته باشید که سلول‌های سرطانی در یک محیط اسیدی و کم اکسیژن رشد می‌کنند.

از آن جایی که سلول‌ها نمی‌توانند بیش از چند دقیقه به اندازه کافی اکسیژن ذخیره کنند، بدن به یک منبع ثابت اکسیژن در محیط زیست خود نیاز دارد. چندین روش طبیعی مانند سلول‌های بنیادی برای افزایش اکسیژن در خون وجود دارد که می‌توان با آن‌ها از اثرات مخرب اکسیژن پایین در خون جلوگیری کنید و سلامت خود را حفظ کرد.

علل کاهش اکسیژن خون

انسداد مجرای تنفسی

کم‌خونی

سندرم اضطرار تنفسی حاد

برخی دارو‌ها مثل دارو‌های نارکئتیک (اعتیاد آور) و دارو‌های بیهوشی که میزان تنفس را پایین می‌آورند.

بیماری قلبی مادرزادی (که از هنگام تولد نوزاد وجود دارد)

بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD)

آمفیزم

ارتفاعات بالا

بیماری ریوی درون شبکه‌ای

پنومونی

آسیب قلب و ریه در اثر فشار زیر آب (غواصی)

آدم ریوی

آمبولی ریوی

برای افرادی که به بیماری مزمن انسدادی ریه دچار هستند توانایی دریافت اکسیژن یک کشمکش همیشگی است. اگر تنفس عادی برای شما و یا یکی از نزدیکان شما دشوار است این راهکار‌ها را انجام دهید:

راهکارهای افزایش اکسیژن خون

۱) هوای تازه

منوکسید کربن و فلوراید با مقدار اکسیژنی که بدن دریافت می‌کند و به جریان خون منتقل می‌شود تداخل دارد. اگر امکان دارد هوای تازه را دریافت کنید، به ویژه در فضا‌های باز که آلودگی و دود خودرو‌ها و گاز آلاینده‌ها و سایر مواد شیمیایی کمتر است. با تصفیه کننده‌های طبیعی مثل: چراغ سنگ نمک، شمع‌های مومی و زغال بامبو برای پاک و تمیز نگه داشتن هوای خانه استفاده کنید.

۲) ورزش

دریافت مقادیر کافی ورزش در روز، به ویژه زمانی که ضربان قلب شما برای حداقل ۳۰ دقیقه افزایش می‌یابد، می‌تواند سطح اکسیژن را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. به این دلیل که پاسخ‌های فیزیولوژیکی توسط مغز کنترل می‌شود. پیاز مغز تنفس را در زمان خیلی از فعالیت‌ها مثل خواب، ورزش و غذا خوردن را تنظیم و کنترل می‌کند. وقتی ورزش می‌کنید، سلول‌ها بیش از هر کار کم تحرک دیگری اکسیژن مصرف می‌کنند تا جایی که دی اکسید کربن زیاد می‌شود و مغز درخواست تولید اکسیژن توسط سلول‌ها را افزایش می‌دهد. ورزش همچنین باعث افزایش رشد عروق خونی جدید می‌شود و می‌تواند فشار خون را در افراد مبتلا به فشار خون و دیابت نوع ۲ کنترل کند.

۳) مصرف آنتی اکسیدان‌ها

مصرف آنتی اکسیدان به بدن اجازه می‌دهد که از اکسیژن مؤثرتر استفاده کند و مقدار مناسبی از آن وارد خون شود. آنتی اکسیدان‌ها شامل ویتامین A، ویتامین C و کوآنزیم Q۱۰ می‌شوند. نمونه‌هایی از خوراکی‌هایی که سرشار از آنتی اکسیدان هستند شامل ذغال اخته، لوبیا قرمز، کنگر قرمز، کنگر فرنگی، توت فرنگی، آلو، توت سیاه و بلوبری؛

۴) خودداری از مصرف الکل و دخانیات

الکل و دخانیت و مواد مخدر بر سطح اکسیژن در خون اثر می‌گذارد. با مصرف این مواد روند اکسیژن رسانی (اکسیداسیون) که برای سوخت و ساز بدن لازم است نا به سامان می‌شود و باعث نابودی آن می‌گردد. اگر می‌خواهید اثرات زیانبار بر بافت بدن و اندام خود را به حداقل برسانید، از مصرف الکل و مواد مخدر و دخانیات دوری کنید.

مصرف آنتی اکسیدان به بدن اجازه می‌دهد که از اکسیژن مؤثرتر استفاده کند

۵) سبزیجات بخورید

کلروفیل یا سبزینه، ماده مغذی گیاهی است که رنگ سبز را به گیاهان می‌دهد و شباهت زیادی به مولکول‌های هموگلوبین دارد. آهن منابع گیاهی به تقویت خون کمک می‌کند.

یکی از روش‌های دیگر برای تصفیه خون استفاده از ریشه قاصدک به صورت دمنوش می‌باشد.

بدن برای اینکه به‌درستی کار کند، بایستی میزان مشخصی از اکسیژن توسط جریان خون به سلول‌ها و بافت‌های بدن برسد.

وقتی میزان اکسیژن خون به کمتر از حد طبیعی کاهش پیدا کند، هیپوکسمی یا هیپوکسیما رخ می‌دهد و شما دچار تنگی‌نفس خواهید شد.

۶) مصرف اسید‌های چرب ضروری

اسید‌های چرب مانند ویتامین F افزایش اکسیژن هموگلوبین در جریان خون را به عهده دارند. بدن نمی‌تواند اسید‌های چرب ضروری لینولنیک و اسید آلفا لینولنیک را تولید کند بنابراین شما نیاز دارید خوراکی‌هایی بخورید که حاوی این مواد هستند. روغن آفتابگردان، روغن کانولا، روغن گلرنگ حاوی اسید لینولینک است و برای اسید آلفالینولنیک سودا، گردو و دانه کتان منابع خوبی هستند.

۷) تنفس مناسب

درست نفس نکشیدن ممکن است اکسیژن خون را تا ۲۰ درصد کاهش دهد. تنفسی که اکسیژن کمی را دریافت می‌کند هم می‌تواند اکسیژن جریان خون را کاهش دهد. سطح اکسیژن خون خود را با تمرین تنفس عمیق بهبود بخشید. این تمرین‌ها انرژی را بیشتر می‌کند، پاکسازی ریه‌ها را انجام می‌دهد و باعث افزایش اکسیژن در خون می‌شود. کمبود اکسیژن در خون، هیپوکسمی نام دارد و می‌تواند منجر به اضطراب، خستگی، سردرد و در موارد شدید کما و مرگ شود. سطح اکسیژن خون خود را با تمرین تنفس عمیق بهبود ببخشید. این تمرین‌ها انرژی را بیشتر می‌کند، پاکسازی ریه‌ها را انجام می‌دهد و باعث افزایش اکسیژن در خون می‌شود.

وقتی شما آرام هستید میزان دریافت اکسیژن افزایش می‌یابد

۸) آرام باشید

تکنیک‌های تمدد اعصاب می‌تواند به افرادی که بیماری مزمن انسدادی ریه دارند کمک کند. وقتی شما آرام هستید تنفس عمیق آسان‌تر می‌شود، سطح اضطراب پایین می‌آید و میزان دریافت اکسیژن افزایش می‌یابد. شما با مدیتیشن، یوگا، تمرین تفکر مثبت و نوشتن افکار خود کمک کنید که آرامش ایجاد شود تا تنفس و دریافت اکسیژن بهبود یابد.

۹) ویتامین B مصرف کنید

این گروه از ویتامین‌ها از جمله B۱۲ – B۶ و فولات برای کاهش میزان هوموسیستئین با انسداد سرخرگ‌ها و بیماری قلبی ارتباط داده شده است؛ بنابراین کنترل آن حیاتی است.

۱۰) نوشیدنی‌های سالم

نگه داشتن بدن در وضعیت هیدراته (آب رسانی به بدن) کار سختی به نظر می‌آید، اما این کار به حفظ سطح اکسیژن بدن کمک زیادی می‌کند. همه می‌دانیم که مولکول‌های آب یا H۲O از دو اتم اکسیژن تشکیل شده است پس نوشیدن آب به اندازه کافی کمک می‌کند بدن هیدراته شود. وقتی که بدن هیدراته شود خون به راحتی می‌تواند مواد مغذی و به ویژه اکسیژن را به همه نقاط بدن برساند.

اگر می‌توانید مایعات دیگر را بنوشید و همچنین می‌توانید آب میوه‌های تازه و ترکیب‌های گوناگون را هم امتحان کنید. از آنجا که میوه‌ها و سبزیجات تازه سرشار از ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان هستند، آن‌ها را در مخلوط کن یا آب میوه گیری بریزید و آبشان را بگیرید و بنوشید، زیرا با این کار هضم آن‌ها راحت‌تر خواهد بود.

گیاهان می‌توانند به طور طبیعی اکسیژن خانه را افزایش دهند

۱۱) طبیعی و تازه بمانید

جایگزین‌های طبیعی برای افزایش اکسیژن می‌تواند در خانه شما باشد. گیاهانی مثل: نخل اریکا، گیاه ماری، گیاه پاچیرا، گل چمچه ای، گیاه ژربرا و یا گیاه آگلونما در فضای خانه نگهدارید. این گیاهان می‌توانند به طور طبیعی اکسیژن خانه را افزایش دهند.

۱۲) برای جذب اکسیژن غذا بخورید

افرادی که دچار بیماری مزمن انسدادی ریه هستند با مصرف بعضی مواد خوراکی مثل لبنیات و انواع کلم (به ویژه کلم بروکلی) می‌توانند علائم بیماری را کم کنند. غذای تازه بخورید، سبزیجاتی مانند اسفناج، فلفل، سیب زمینی، هویج و لوبیا سبز را بخارپز استفاده کنید. البته که باید پیش از شروع هر رژیم غذایی آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

مصرف نمک را کم کنید تا نفخ از بین برود و نیاز به نوشیدن آب بیشتر نداشته باشید. گیاهان خشک و ادویه‌هایی مانند نعناع، پونه و زردچوبه را جایگزین نمک کنید، چون اکثر گیاهان برای ریه‌ها مفید است. وقتی ریه‌های شما برای تنفس کمتر مشکل داشته باشند اکسیژن بیشتری دریافت می‌کنید و حس بهتری خواهید داشت.

اکسیژن مهمترین ماده برای عملکرد سالم تمام اجزای بدن است

۱۳) دریافت آهن کافی

آهن در مولکول‌های هموگلوبین وجود دارد، در نتیجه برای تولید خون سالم و غنی ضروری است. بیشتر زنان قبل از یائسگی با کمبود آهن مواجهند و شاید نیاز باشد که از مکمل استفاده کنند. از آن جا که مصرف بیش از حد قرص آهن می‌تواند خطرناک باشد، قبل از مصرف مکمل آزمایش را انجام دهید. برخی منابع غذایی آهن شامل عدس، لوبیا، سبزیجات، گوشت قرمز و ….. است.

۱۴) سلول‌های بنیادی

اکسیژن برای عملکرد بدن و تمام اجزاء آن مفید است. با این حال، برای کسی که بیماری مزمن انسدادی ریه دارد دریافت اکسیژن کافی بسیار دشوار است. سلول‌های بنیادی توانسته سطح اکسیژن بدن خیلی از افراد را بالا ببرد و باعث تنفس راحت‌تر و بهبود کیفیت کلی زندگی آن‌ها شود. سلول‌های بنیادی می‌توانند بافت ریه را التیام دهند و عملکرد آن را بهتر کنند. با این کار دی اکسید کربن از ریه‌ها خارج می‌شود و اکسیژن کافی به شکل مؤثرتری به ریه‌ها می‌رسد.

مراجعه به پزشک

پزشک با اندازه‌گیری میزان اکسیژن موجود در خون سرخرگ‌ها مشخص می‌کند که آیا شما دچار کمبود اکسیژن خون شده‌اید یا خیر؟

در شرایطی که دچار تنگی‌نفس شدید به طور ناگهانی، تنگی‌نفس همراه با سردرد، بی‌خوابی، تجمع مایعات در بدن و سرفه در ارتفاعات بالا به اورژآنس زنگ بزنید؛ و در شرایط زیر فوراً نزد پزشک بروید:

تنگی‌نفس که با ورزش کردن و یا فعالیت بدنی بدتر شود.

پریدن ناگهانی از خواب همراه با تنگی‌نفس یا احساس خفگی که می‌تواند از علائم آپنه خواب عبارتست از قطع و وصل شدن تنفس در حین خواب.